ویتامین ب ۲ (Vitamin B2) – ریبوفلاوین
ویتامین ب ۲ یا ریبوفلاوین یکی از ویتامین‌های محلول در آب گروه B است که نقش کلیدی در متابولیسم انرژی و عملکرد صحیح سلول‌ها ایفا می‌کند. این ویتامین به‌عنوان پیش‌ساز کوآنزیم‌های FAD (فلاوین آدنین دینوکلئوتید) و FMN (فلاوین مونو نوکلئوتید) عمل کرده و در واکنش‌های اکسیداسیون و احیاء شرکت دارد. ریبوفلاوین برای رشد، سلامت پوست، چشم و عملکرد عصبی بسیار ضروری است.
ویژگی‌ها و خصوصیات
- فرمول شیمیایی: C17H20N4O6
- محلول در آب و حساس به نور (به‌ویژه نور خورشید).
- به رنگ زرد-نارنجی و عامل رنگی برخی مکمل‌های ویتامینی.
- پیش‌ساز کوآنزیم‌های حیاتی در متابولیسم انرژی.
فواید و نقش‌های بیولوژیکی
ریبوفلاوین در تولید انرژی از کربوهیدرات‌ها، چربی‌ها و پروتئین‌ها نقش اساسی دارد. این ویتامین به حفظ سلامت پوست و غشاهای مخاطی، بهبود دید و پیشگیری از کاتاراکت کمک می‌کند. همچنین در عملکرد سیستم ایمنی و کاهش استرس اکسیداتیو از طریق نقش آنتی‌اکسیدانی اهمیت دارد.
منابع غذایی
- لبنیات مانند شیر و ماست.
- تخم‌مرغ و جگر.
- گوشت قرمز و مرغ.
- ماهی.
- غلات کامل و نان‌های سبوس‌دار.
- سبزیجات برگ سبز.
کمبود و علائم
کمبود ویتامین ب ۲ به‌ندرت به‌تنهایی رخ می‌دهد، اما می‌تواند موجب آریبو فلاوینوز شود. علائم کمبود شامل ترک‌خوردگی گوشه لب‌ها (کیلیت)، التهاب زبان (گلاسیت)، خستگی، حساسیت به نور، التهاب چشم و مشکلات پوستی است. کمبود شدید می‌تواند منجر به اختلالات عصبی و کم‌خونی شود.
مکمل‌ها و ایمنی
مکمل‌های ریبوفلاوین معمولاً برای درمان یا پیشگیری از کمبود استفاده می‌شوند و در برخی شرایط مانند میگرن نیز تجویز می‌شوند. ریبوفلاوین ایمن است و مازاد آن از طریق ادرار دفع می‌شود؛ به همین دلیل خطر مسمومیت وجود ندارد. مصرف زیاد این ویتامین معمولاً فقط باعث تغییر رنگ زرد ادرار می‌شود که بی‌خطر است.
جمع‌بندی
ویتامین ب ۲ یا ریبوفلاوین یک ریزمغذی اساسی برای تولید انرژی، سلامت پوست، چشم و عملکرد سلولی است. با وجود اینکه بدن قادر به ذخیره‌سازی طولانی‌مدت آن نیست، دریافت روزانه از طریق رژیم غذایی متنوع یا مکمل‌ها تضمین‌کننده سلامت عمومی و پیشگیری از مشکلات ناشی از کمبود خواهد بود.