تالیم (Thallium)
تالیم (Thallium) یک عنصر شیمیایی با نماد Tl و عدد اتمی ۸۱ است که در گروه فلزات سنگین قرار دارد. این عنصر نرم، چکشخوار و به رنگ خاکستری متمایل به نقرهای است. تالیم در طبیعت بهصورت ترکیب با گوگرد یا سایر فلزات یافت میشود و به دلیل سمیت بالا و کاربردهای خاص، از عناصر مورد توجه در شیمی و صنعت است.
خواص فیزیکی و شیمیایی
- نقطه ذوب: حدود 304 درجه سانتیگراد
- نقطه جوش: حدود 1473 درجه سانتیگراد
- چگالی: 11.85 گرم بر سانتیمتر مکعب
- ظاهر: فلز نرم و براق که در مجاورت هوا بهسرعت کدر میشود.
- واکنشپذیری: در برابر اکسیژن، اسیدها و قلیاها واکنشپذیر است.
کاربردها
با وجود سمیت بالا، ترکیبات تالیم در برخی صنایع و تحقیقات علمی بهکار میروند. از جمله:
- ساخت نیمههادیها و سلولهای نوری.
- در تولید شیشههای خاص با ضریب شکست بالا.
- بهعنوان بخشی از آشکارسازهای مادون قرمز.
- کاربردهای محدود در داروسازی و تحقیقات زیستی (با کنترل شدید).
سمیت و خطرات
تالیم و نمکهای آن بهشدت سمی هستند. ورود آن به بدن از طریق بلع، استنشاق یا تماس پوستی میتواند مشکلات جدی ایجاد کند. علائم مسمومیت شامل ریزش مو، تهوع، استفراغ، آسیب عصبی، مشکلات بینایی و در موارد شدید، مرگ است. به دلیل نبود پادزهر اختصاصی، درمان مسمومیت بهطور عمده بر پایه کاهش جذب و درمان حمایتی انجام میشود.
نکات ایمنی
- باید در محیطهای کنترلشده آزمایشگاهی و صنعتی مورد استفاده قرار گیرد.
- از دستکش، ماسک و تجهیزات حفاظتی هنگام کار با این فلز استفاده شود.
- دور از دسترس عموم و بهویژه کودکان نگهداری گردد.
- پسماندهای تالیم باید مطابق با استانداردهای زیستمحیطی دفع شوند.
جمعبندی
تالیم فلزی با ویژگیهای فیزیکی جالب و کاربردهای صنعتی و علمی محدود است، اما به دلیل سمیت بسیار بالا، بیشتر بهعنوان یک تهدید شناخته میشود تا یک ماده پرکاربرد. رعایت دقیق اصول ایمنی و کنترل مصرف آن ضروری است تا از خطرات جدی این عنصر جلوگیری شود.