لیدوکائین پودری (Lidocaine Powder)
لیدوکائین به شکل پودر سفیدرنگ و بلوری یکی از پرکاربردترین داروهای بی‌حس‌کننده موضعی است که در صنایع داروسازی برای تهیه کرم‌ها، ژل‌ها و محلول‌های تزریقی استفاده می‌شود. این ماده با مسدود کردن کانال‌های سدیمی در سلول‌های عصبی، انتقال پیام‌های درد را مختل کرده و موجب بی‌حسی موقت می‌شود. پودر لیدوکائین به دلیل خلوص بالا، ماده اولیه اصلی در تولید داروهای بی‌حسی است.
کاربردها
- بی‌حسی موضعی در دندانپزشکی و جراحی‌های کوچک.
- کاهش درد ناشی از سوختگی یا آسیب‌های سطحی پوست.
- استفاده در ترکیبات کرم‌ها و اسپری‌های ضد درد.
مضرات و نکات ایمنی
مصرف بیش از حد لیدوکائین می‌تواند منجر به مسمومیت شود. علائم شامل سرگیجه، بی‌حسی لب‌ها، تپش قلب، لرزش و در موارد شدید، تشنج یا ایست قلبی است. استفاده از پودر لیدوکائین باید تحت کنترل و در فرمولاسیون‌های دارویی استاندارد باشد.
لیدوکائین هیدروکلراید (Lidocaine Hydrochloride)
توضیحات کلی
لیدوکائین هیدروکلراید نمک محلول در آب لیدوکائین است که معمولاً در قالب ویال‌های تزریقی یا آمپول برای ایجاد بی‌حسی موضعی یا بلوک عصبی استفاده می‌شود. این شکل دارویی به دلیل انحلال‌پذیری بالا، سریع‌تر جذب بدن می‌شود و اثر بی‌حسی قابل‌اعتمادتر و پایدارتر ایجاد می‌کند.
ویژگی‌ها
- شروع اثر سریع (۲ تا ۵ دقیقه پس از تزریق).
- مدت اثر متوسط (۳۰ تا ۹۰ دقیقه بسته به محل استفاده).
- قابلیت ترکیب با اپی‌نفرین برای افزایش طول مدت بی‌حسی.
مضرات
- مصرف بیش از حد باعث افت فشار خون و اختلالات ریتم قلب می‌شود.
- تزریق ناخواسته داخل وریدی می‌تواند بسیار خطرناک باشد.
- در بیماران با بیماری کبدی باید با احتیاط استفاده گردد.
لیدوکائین بیس (Lidocaine Base)
لیدوکائین بیس، فرم آزاد و غیرنمکی لیدوکائین است که نسبت به هیدروکلراید، حلالیت کمتری در آب دارد. این ترکیب بیشتر در فرآورده‌های موضعی چرب یا روغنی استفاده می‌شود؛ مانند پمادها یا کرم‌هایی که برای تسکین دردهای سطحی یا بی‌حسی پوست پیش از اقدامات زیبایی کاربرد دارند.
کاربردها
از لیدوکائین بیس در فرمولاسیون کرم‌های بی‌حسی برای اعمال پوستی (مانند لیزر درمانی، تاتو یا تزریق‌های سطحی) استفاده می‌شود. همچنین در برخی محصولات ترکیبی به همراه مواد دیگر برای افزایش کارایی بی‌حسی به‌کار می‌رود.
عوارض و محدودیت‌ها
مصرف بی‌رویه یا استفاده روی پوست‌های آسیب‌دیده می‌تواند منجر به جذب سیستمیک و بروز علائم مسمومیت شود. بی‌نظمی قلب، سرگیجه، خواب‌آلودگی یا واکنش‌های آلرژیک از جمله عوارض احتمالی هستند. بنابراین، استفاده از لیدوکائین بیس باید تحت نظر متخصص و مطابق دوز توصیه‌شده انجام شود.
جمع‌بندی
هر سه شکل لیدوکائین—پودر، هیدروکلراید و بیس—کاربردهای مشخصی در پزشکی و داروسازی دارند. تفاوت اصلی آن‌ها در شکل فیزیکی، حلالیت و نحوه مصرف است. در عین حال، مصرف کنترل‌نشده می‌تواند خطرناک باشد و رعایت دوز و اصول ایمنی در همه موارد اهمیت ویژه‌ای دارد.