کدئین فسفات (Codeine Phosphate)
کدئین فسفات یک داروی مخدر نیمه‌طبیعی از خانواده آلکالوئیدهای تریاک است که عمدتاً به‌عنوان مسکن خفیف تا متوسط و ضدسرفه استفاده می‌شود. این ترکیب از مشتقات مورفین به شمار می‌رود و در پزشکی به شکل نمک فسفات فرموله می‌گردد تا جذب و حلالیت بهتری در بدن داشته باشد.
ویژگی‌های دارویی
- اثر ضددرد (Analgesic) در شدت‌های خفیف تا متوسط.
- اثر ضدسرفه (Antitussive) در سرماخوردگی و بیماری‌های تنفسی.
- اثر آرام‌بخش ملایم به‌دلیل تأثیر بر سیستم عصبی مرکزی.
- قابلیت ترکیب با داروهای دیگر مانند استامینوفن یا آسپرین برای افزایش کارایی مسکن.
موارد مصرف
کدئین فسفات در پزشکی عمومی و تخصصی برای کنترل دردهای خفیف تا متوسط، درمان سرفه‌های مقاوم و در برخی موارد به‌عنوان بخشی از ترکیب دارویی ضداسهال استفاده می‌شود. این دارو معمولاً در فرم قرص یا شربت تجویز می‌گردد و اغلب همراه با ترکیبات دیگر تجویز می‌شود تا عوارض جانبی آن کاهش یابد.
عوارض جانبی و خطرات
- خواب‌آلودگی، سرگیجه و کاهش تمرکز.
- یبوست به‌عنوان یکی از عوارض شایع مصرف طولانی‌مدت.
- احتمال وابستگی جسمی و روانی در صورت مصرف مداوم و کنترل‌نشده.
- کاهش تنفس در دوزهای بالا یا در بیماران با مشکلات ریوی.
موارد منع مصرف و احتیاط
مصرف کدئین فسفات در کودکان خردسال، زنان باردار و شیرده، و بیماران با سابقه مشکلات تنفسی یا کبدی باید با احتیاط بسیار انجام شود. همچنین استفاده همزمان با الکل یا داروهای آرام‌بخش می‌تواند اثرات مضعف تنفسی را تشدید کند.
جمع‌بندی
کدئین فسفات یکی از داروهای پرکاربرد در پزشکی است که با وجود خواص مسکن و ضدسرفه، به دلیل احتمال وابستگی و عوارض جانبی نیازمند مصرف کاملاً کنترل‌شده و تحت نظر پزشک است. رعایت دوز مناسب و پرهیز از مصرف خودسرانه، نقش مهمی در بهره‌مندی ایمن از اثرات درمانی این دارو دارد.